Communication in Corporate Organizations. In search of a universal model of "organizational discourse" on the basis of comparative French-Polish analysis

Wydział NeofilologiiRozprawa doktorska pt. Komunikacja w organizacjach o charakterze korporacyjnym. W poszukiwaniu uniwersalnego modelu „dyskursu organizacyjnego" na podstawie analizy porównawczej francusko-polskiej wpisuje się w zakres badań związanych z analizą dyskursu. Biorąc pod uwagę fakt, iż procesy komunikacyjne są istotnym obszarem działań korporacji, a udany dialog z rynkiem stanowi kluczowy warunek w procesie kreowania ich wiarygodnego wizerunku, osoby zarządzające firmami przykładają dużą wagę do kształtowania skutecznej komunikacji, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz korporacji. Celem rozprawy jest opis komunikacji językowej w korporacjach na podstawie pogłębionej analizy czynników ją warunkujących, zdefiniowanie tzw. dyskursu organizacyjnego oraz określenie jego ram. W badaniach wykorzystano korpus liczący około 5000 materiałów, który został pozyskany za zgodą władz analizowanych przedsiębiorstw, tj. francuskiej firmy z siedzibą w Polsce, świadczącej usługi cyfrowe, jednej firmy biofarmaceutycznej z siedzibą w Polsce i we Francji oraz jednej firmy brytyjskiej, tworzącej produkty przemysłowe i komponenty elektroniczne, z siedzibą w Polsce i we Francji. Badania pochodzą z lat 2016-2021. Badania przedstawione w rozprawie mają charakter porównawczy pomiędzy językiem francuskim i polskim. Poddano analizie rozmaite e-maile, zapisy spontanicznych rozmów, które odbyły się między pracownikami na komunikatorach internetowych, takich jak Skype czy Microsoft Teams, nagrania ze spotkań i rozmów rekrutacyjnych, a także nagrania ze spotkań korygujących lub oceniających, jak również zapisy rozmów, które miały miejsce podczas przerw. W pierwszej części rozprawy skupiamy się na historii organizacji biznesowych: począwszy od Weberowskich organizacji biurokratycznych, poprzez organizacje dyscyplinarne i instytucje totalne, po nowe formy organizacji o ustroju demokratycznym. Następnie, badania nad dyskursem organizacyjnym umieszczamy w kontekście ogólnych badań nad dyskursem w ujęciu pragmatycznym oraz z perspektywy etnografii komunikacji i analizy konwersacyjnej. Przyglądamy się bliżej społecznościom dyskursywnym, funkcjonującym w środowiskach korporacyjnych. Wychodząc od typologii dyskursu organizacyjnego opracowanej przez Westerna (2008), sprawdzamy, jakie cechy dyskursu organizacyjnego są nadal obecne w obranym przez nas typie dyskursu (na podstawie zebranych przez nas dokumentów). Z badań wynika, że zarówno we Francji, jak i w Polsce, dyskurs organizacyjny, choć ma charakter dynamiczny ze względu na zmieniające się warunki społeczno-kulturowe, zawiera również elementy stałe, które można uznać za jego cechy reprezentatywne. Na podstawie tzw. zminimalizowanego wskaźnika występowania (Conrad, Biber 2009) udało się wyodrębnić pewne cechy językowe, które stanowią najważniejsze wykładniki językowe dyskursu korporacyjnego. Za takie uważamy przede wszystkim zapożyczenia angielskie, występujące w dyskursie organizacyjnym na skalę masową oraz specyficzne formy adresatywne, polegające na tym, że wszyscy pracownicy, bez względu na funkcję, jaką pełnią w korporacji, mówią sobie „na ty”. Taki sposób zwracania się do siebie jest odgórnie narzucony wszystkim zatrudnionym. W obliczu obowiązujących w tej kwestii zasad sprawdzamy przy okazji, w jaki sposób pracownicy regulują dystans między sobą. Podkreślamy też, że pracownicy dostosowują się do polityki władz bez względu na dzielące ich różnice kulturowe i ideologiczne. W końcowej części rozprawy, opierając się na funkcjonującym we współczesnym językoznawstwie ogólnym modelu komunikacji, podejmujemy próbę opisania komunikacji korporacyjnej. Nasze badania potwierdzają, iż ze względu na umiędzynarodowienie współczesnych przedsiębiorstw komunikacja korporacyjna przybiera specyficzną formę, ponieważ wynika ona z kontaktów między pracownikami głównie w języku angielskim oraz z polityki zarządów. Opisaną w rozprawie, środowiskową odmianę języka, zarówno w polskim, jak i we francuskim, nazywa się korpolektem.The dissertation entitled "Communication in Corporate Organizations. In search of an universal model of "organizational discourse" on the basis of comparative French-Polish analysis" is included in the field of discourse analysis research. Considering the fact that communication processes are an important area of corporations' activities, and a successful dialogue with the market is a key condition in the process of creating their credible image, company managers attach great importance to shaping an appropriate corporate communication. The purpose of this dissertation is to describe linguistic communication model in corporations based on an in-depth analysis of the factors that determine it, to define the so- called organizational discourse and to specify its framework. A corpus of approximately 5000 materials was used in the study, which was obtained with the permission of the authorities of the companies analyzed, i.e., one French company based in Poland, providing digital services, one biopharmaceutical group, based in Poland and France, and one English company, creating industrial products and electronic components, based in Poland and France. The research dates from 2016-2021 and the work has comparative character of French and Polish language. The corpus consists of spontaneous conversations that took place between employees on instant messengers such as Skype and Microsoft Teams, recordings of meetings and recruitment interviews, as well as recordings of corrective, evaluation meetings or conversations during breaks, various email messages, etc. In this dissertation, we focus on corporate organizations historically: from Weber's bureaucratic organizations, through disciplinary organizations and total institutions, to new forms of democratic organizations. We situate the study of organizational discourse against the background of general discourse studies from a pragmatic perspective, but also from an ethnography of communication and conversation analysis. We take a closer look at the discursive communities of corporate environments. Starting from Western's (2008) typology of organizational discourse, we examine which features are still preserved in organizational discourse in the materials we analyze. The research shows that, both in France and in Poland, organizational discourse, although dynamic in nature due to changing socio-cultural conditions, also contains constant elements that can be considered representatives of this type of discourse. On the basis of the so-called minimized incidence rate, we were able to extract some linguistic features that constitute the most important linguistic exponents of corporate discourse borrowings occurring on a mass scale in organizational discourse and the use of specific addressative forms. We check, by the way, how the employees regulate the distance between themselves in the face of the rules imposed by the corporate authorities in this matter. Moreover, we create an attempt to describe corporate communication in the form of an organizational discourse model. We base this description on model of communication. The research shows that organizational discourse is very dynamic (in France and in Poland as well) and linguistic expressions used in corporations are constantly changing. In order to isolate the linguistic features that most influence the formation of discourse in corporate organizations, the so-called minimized occurrence index was calculated. Thanks to that, it was deduced that the most frequent linguistic manifestations of communication in organizations were massively used borrowings of English and distant addressing forms. Taking into account the dynamic changes occurring in the linguistic behavior of people working in corporate organizations, it turned out that the workplace determines the behavior of all employees, regardless of their position level. The imposition of distanceless addressative forms on the part of corporate authority causes employees to regulate the distance between each other using the imperative mode, affective names, or appellatives, among others. Employees conform to government policies regardless of the cultural and ideological differences that divide them. Due to the internationalization of corporate enterprises, communication in these institutions takes a specific form, resulting precisely from contacts between employees in English. The environmental variety of language (both Polish and French) present in corporations is called corpolect, which indicates elements of jargon and visible presence of English elements